METHI - PHƯƠNG THUỐC MANG TÊN GIA VỊ

Ở Việt Nam, Methi được biết đến như một phương thuốc trị bệnh tiểu đường nhưng tại Ấn Độ, đó là một loại gia vị phổ biến trong món cà ri. Có thể nói, ở phương diện gia vị, Methi được sử dụng và tồn tại khá lâu đời trong lịch sử ẩm thực, không chỉ ở Ấn Độ mà còn ở Trung Quốc và nhiều nước thuộc khu vực Trung Đông.

Methi còn được biết đến với cái tên Fenugreek hay Fenum-graecum trong tiếng Latin. Loại cây này khá giống với loài cây mang tên Bockhornsklöver tại Thụy Điển hay Bockshornklee theo cách gọi của người Đức. Cả hai từ này đều có nghĩa là cỏ ba lá.

Hình dạng của lá Methi rất giống cỏ ba la

Các nghiên cứu để chứng minh nguồn gốc và thời gian mà hạt Methi được đưa vào sử dụng đã chỉ ra rằng, chúng có niên đại phóng xạ khoảng 4000 năm trước Công nguyên khi người ta tìm thấy dấu vết của chúng từ Halal, Irac. Nó tồn tại song song với loại đậu tằm dùng để chăn nuôi gia súc và đương nhiên, lá của nó cũng nhằm phục vụ mục đích này. Tuy nhiên, khi người ta phát hiện hạt của chúng có nhiều công dụng hơn trong cuộc sống thì Methi được khai thác dưới góc độ khác.

Thoạt đầu, những người Ai Cập sử dụng chúng để làm thuốc nhuộm màu vàng, làm cao và thuốc đắp. Về sau, cùng với sự tiến bộ của y học, những công dụng khác của chúng như: bột nhão của hạt có thể điều trị sốt, bệnh tiểu đường và đau dạ dày được phát hiện, Methi lại được đưa vào danh sách một trong những phương thuốc đông y được lưu truyền cho đến ngày nay.

Phần lớn loại hạt này có ở Nepal, India, Pakistan, Bangladesh, Argentina, Ai Cập, Pháp, Tây Ban Nha, Thổ Nhĩ Kỳ, Marốc và Trung Quốc. Trong đó, Ấn Độ là quốc gia có diện tích trồng Methi lớn nhất thế giới tại các vùng như Rajasthan (80% sản lượng), Gujarat, Uttaranchal, Uttar Pradesh, Madhya Pradesh, Maharashtra, Haryana và Punjab.
Chính màu vàng ươm hay vàng hổ phách của hạt đã khiến nó trở thành một loại bột màu bắt mắt và được ưa chuộng khi cần chuẩn bị một món ăn gì đó theo thói quen của người Ấn Độ. Ngoài ra, lá của nó khi phơi khô cũng là loại gia vị mang lại mùi đặc trưng cho món ăn và mùi vị ngon nhất thường được tìm thấy ở vùng Kasur - Punjab (Pakistan).

Hạt Methi có màu vàng ươm

Khi nảy mầm thì trông giống loại cây họ đậu

Tại Ấn Độ, hạt Methi ngoài vai trò là gia vị không thể thiếu trong món càri, còn là một trong những thành phần nguyên liệu để làm loại bánh mì khakhra. Tại Ethiopia và Erythrea, hạt dùng trong bánh mì injera/taita, loại bánh truyền thống của vùng Sừng Phi châu. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, hạt (gọi là ceman) dùng trong bột cay để làm món pastirma.

Hạt Methi là một trong những loại gia vị phổ biến tại Ấn Độ

Mang lại màu vàng bắt mắt cho món ăn

Lá của nó cũng được sử dụng trong nhiều món ăn

Tại Ai cập, hạt được đun sôi, thêm đường, để thành món nước uống rất được ưa thích trong những tháng mùa Đông. Tại những nơi khác trong vùng Trung Đông, Methi có mặt trong nhiều món kẹo, bánh, chè ngọt.

Được dùng trong ẩm thực, Methi bản thân nó cũng mang ý nghĩa tín ngưỡng đặc biệt. Một số phong tục của người Do Thái, bắt buộc ăn Methi trong bữa ăn của đêm đầu tiên hoặc thứ hai của lễ Rosh Hashana (mừng năm mới) vì người ta tin rằng, nó mang đến sức khỏe, sự an lành và nhiều điềm phúc.

Ngoài ra, hạt Methi cũng thường được sử dụng cho phụ nữ cho con bú vì nó giúp tăng lượng sữa. Bên cạnh đó, người ta cũng phát hiện ra rằng, ở Ấn Độ, tỉ lệ người mắc bệnh viêm khớp là rất thấp do quốc gia này, Methi hầu như có mặt trong mọi bữa ăn và họ vẫn có thói quen uống 1 cốc trà lá Methi mỗi ngày mà theo nghiên cứu, các chất có trong cả hạt và lá Methi có tác dụng ngăn ngừa, ức chế các cơn đau do viêm khớp.

Hiệu quả hơn cả là khả năng trị đái tháo đường của hạt Methi bởi nó có khả năng làm giảm glucose huyết thanh và cải thiện sự dung nạp glucose trong máu.
Với những tính năng và công dụng kể trên, Methi xứng đáng được liệt vào hàng một trong những loại gia vị thảo dược đắc địa được con người phát hiện và sử dụng cho đến ngày nay.

 Bài: Vương Minh

Nội dung bài viết trên cafestyle thuộc sở hữu của HansaeYes24 Vina Co.,ltd