The Martian - Khi sao Hỏa không cô độc

The Martian (Người về từ sao Hỏa) là một bộ phim khiến người ta kinh ngạc, nhưng lại là sự kinh ngạc trước những điều hết sức bình thường. Hơn 140 phút trên phim là hành trình trồng rau, cuốc đất, hít thở, uống nước của anh chàng phi hành gia Mark Watney - một con người cô độc trên sao hỏa nhưng lại khiến khán giả không thể rời mắt khỏi màn hình.

Sống sót sau một vụ tai nạn thường được xem là một sự may mắn, nhưng với trường hợp của Mark Watney – phi hành gia trong chuyến thám hiểm sao hỏa – thì không biết nên gọi là gì.

Trong cơn bão bất thường quét ngang bề mặt sao Hỏa, Mark trở thành người “xui xẻo” khi vô tình bị chảo vệ tinh va phải và cuốn đi trong cơn gió lốc khiến ai cũng nghĩ anh đã thiệt mạng. Nhưng không, may thay (hay là xui xẻo nhỉ) Mark không chết sau cơn bão, anh chỉ mắc kẹt lại một hành tinh không người và “chỉ” cách Trái Đất khoảng 35 triệu Km mà thôi…

Đọc tới đây, nếu bạn bắt đầu cảm thấy ngán ngẩm bởi các thể loại phim khoa học viễn tưởng với mớ lý thuyết dài đằng đặc khó hiểu, hoặc mệt mỏi với sự cô độc, u buồn của các loại phim sống sót, thì bạn nên yên tâm, The Martain là bộ phim biết kể mọi câu chuyện theo cách hài hước, dễ chịu đến không ngờ.

Mark tỉnh dậy với nửa thân người bị vùi trong cát, “may mắn thay” anh chỉ cách lều của nhóm mình vài chục bước chân, chỉ là anh phải cuốc bộ về với một mảnh kim loại của ăng-ten vệ tinh cắm trên người. Nó là dấu hiệu đầu tiên cho thấy cuộc chiến đấu của Mark trên hành tinh đỏ không đơn giản, nhưng câu “may mắn thay” – câu cửa miệng của Mark – cũng lại là âm điệu chính của phim như tính lạc quan của chính Mark Watney.

Có lẽ, điều giúp Mark tồn tại được trong những tình huống éo le ấy bởi anh biết nhìn vào mặt tích cực của mọi vấn đề mà mình gặp, như cách anh chia sẻ khi ghi nhật ký hành trình trong lều. Một cơn bão bất chợt làm anh mắc kẹt nhưng anh không chết, mảnh kim loại ghim vào người làm anh đau đớn, nhưng chính nó đã bị lại lỗ hổng của bộ áo anh đang mặc, giúp duy trì lượng oxy và ngăn các chất độc hại khác của sao Hỏa xâm nhập vào khi anh đang ngất đi.

Và đó là cái gọi là “may mắn thay” của Mark Watney.

“May mắn thay sau bao nhiêu thứ xảy ra mà tôi vẫn có thể ngồi đây ghi hình lại đoạn nhật ký này, điều tiếp theo phải giải quyết chỉ là túp lều này được dựng lên với lương thực đủ cho 31 ngày nghiên cứu, NASA đã hào phóng khi để lương thực đủ dùng cho gấp đôi số thời gian đó, chỉ là, từ giờ cho đến lúc chuyến tàu khác có thể đáp xuống sao Hỏa thì khoảng… 418 ngày nữa, well, tôi đoán đó là vấn đề kế tiếp phải giải quyết”

“May mắn thay tôi là một nhà thực vật học các bạn ạ ! Và tôi sẽ cho sao Hỏa thấy ai mới là ông chủ của nó!”

Vâng, một kẻ vừa sống sót sau một cơn bão cát, gỡ một thanh kim loại ra khỏi người mình và chuẩn bị sống trong một hành tinh vốn nổi tiếng là “không có sự sống” đã vui vẻ phát biểu một câu như thế.

Khoảng nửa đầu của bộ phim khán giả thậm chí quên mất rằng Mark đang mắc kẹt trên sao Hỏa, anh cứ như một chú bé vui tính đang miệt mài làm hết thí nghiệm này đến thí nghiệm khác trên một vùng đất mà anh làm “bất cứ điều gì cũng là điều đầu tiên”.

Anh giải quyết vấn đề lương thực bằng cách trồng khoai tây trên… chính phân của mình và đồng đội. “May mắn thay” là có đồng đội, vì một mình anh sẽ không đủ cho lượng phân bón cho cánh đồng khoai tây mà anh tạo ra ngay trong túp lều của NASA. “May mắn thay” khi Mark thoát chết sau khi bị văng ra từ vụ nổ trong lần đầu tiên chưng cất nước từ khí Hydro và Nitơ. Và có lẽ khán giả cũng cảm thấy “may mắn thay” khi Mark có óc hài hước, khiến mọi thước phim trôi qua thật sinh động và vui tươi...

Anh tạo ra cánh đồng của riêng mình để sống sót, anh cũng tạo ra nước để tưới tiêu trên một hành tinh nổi tiếng là khô hạn, chỉ đơn giản bằng cách kết hợp một chút của Trái Đất và một chút của sao Hỏa… The Martian có bề ngoài là một bộ phim khoa học, nhưng nó không khô khan như các phim khoa học thường thấy mà thông qua hành động của Mark, chúng ta có thể cảm nhận được khoa học cũng không hẳn là những gì xa xăm, mà trái lại, rất hữu dụng, đơn giản khiến ai sau khi ra về cũng cảm thấy hào hứng mà lục lọi những kí ức cũ trên ghế nhà trường.

Nhưng phim còn nhiều giá trị hơn thế nữa.

Chỉ khi mất đi những điều kiện bình thường chúng ta mới thấy được sự quý giá của nó, vì vậy, Mark đã sung sướng chào “mầm xanh” đầu tiên mọc lên trên hành tinh chết. Với chúng ta, ăn, uống, hít thở là những chuyện hết sức tầm thường nên đầu óc chúng ta dồn hết cho những chuyện “tầm phào” khác, Mark thì không có cái diễm phúc đó. Cái cách mà Mark nghiên cứu, tìm kiếm, thực nghiệm cho từng hơi thở mình hít vào, từng miếng khoai anh ăn hay từng giọt nước anh uống đều ẩn chứa những hiểm nguy tiềm tàng trong đó. Xem cách Mark tồn tại mới thấy cuộc sống bình thường cũng thật giá trị… vì những cái “bình thường” ấy mà Mark phải giành giật từng ngày, đó là cách mà phim The Martian khiến người xem không thể rời mắt khỏi màn hình.

Tính cách lạc quan của Mark khiến mọi người tưởng chừng như đang xem một phim hài nhưng rồi cả Mark và khán giả sẽ nhanh chóng đối mặt với thực tại bởi sao Hỏa không dễ tính với những kẻ xâm nhập hành tinh của nó. Nếu trong nửa đầu của The Martian, bộ phim khiến khán giả phải cười bởi sự hài hước của Mark Watney thì ở nửa sau, rất nhiều tình tiết lại khiến người xem phải khóc. Khán giả khóc không phải bởi vì Mark bắt đầu ủy mị, không phải bởi rằng nhà khoa học này trở nên quá đáng thương, quá cô đơn trong hoàn cảnh trớ trêu. Họ khóc bởi vì Mark vẫn lạc quan, vẫn tự mỉa mai, cười đùa cho dù đứng giữa ranh giới sự sống và cái chết.

Mark vẫn cảm thấy “may mắn thay” khi một cơn bão khác đã xé tan căn lều của anh, phá nốt ruộng khoai tây của anh, máy oxi và nhiều thứ khác… “May mắn thay” khi con tàu chở thực phẩm tiếp tế, trong sự hối thúc của cả nhân loại nhằm giúp Mark đã nổ tan tành khi vừa ra khỏi tầng khí quyển của Trái Đất…Trong giây phút đó, những lời như trăn trối của Mark khiến người ta xúc động.

“Hãy chuyển lời đến cha mẹ tôi rằng tôi yêu họ rất nhiều. Nói với họ rằng tôi cũng yêu công việc của tôi. Tôi chấp nhận hy sinh cho một điều to lớn, đẹp đẽ và ý nghĩa hơn”.

Khoảnh khắc đó… người ta nhận ra rằng: nước mắt không chỉ rơi vì những điều đau buồn, nước mắt còn có thể rơi vì những điều vĩ đại, vì sự ngưỡng mộ và trân trọng những tâm hồn đẹp.

“May mắn thay” Mark hoàn toàn không cô độc dù ở cách xa hành tinh của mình hàng chục triệu Km. Toàn bộ những đồng đội của anh trên chuyến tàu đang quay về Trái Đất, hay tất cả những con người ở hành tinh xanh khi biết anh còn sống đã làm tất cả mọi thứ để đón anh về… Lúc đó màu da, dòng máu, chủn tộc, địa vị không còn quan trọng, chỉ còn là tình người của nhân loại mà thôi.

Đó là sự hướng về sao Hỏa của cả nhân loại. Ở đó có những quốc gia gạt đi những xung đột cũ, chia sẻ và đóng góp hẳn cả tên lửa, lẫn phi thuyền của họ để hướng về con người đang kẹt ở sao Hỏa. Ở đó có một phi hành đoàn chấp nhận xa gia đình thêm gần 1 năm nữa để vòng trở lại đón Mark, đồng thời, cũng là lúc họ chấp nhận mạo hiểm với một loạt những việc kết nối đòi hỏi sự chính xác cao độ bên ngoài không gian. Họ biết điều đó là mạo hiểm nhưng nếu họ không làm điều đó Mark sẽ chết và họ không thể sống với nỗi dằn vặt đó đến cuối đời…

Có lẽ vì thế mà cuối cùng Mark đã khóc. Giọt nước mắt của Mark trong chiếc mũ phi hành gia trước khi lên tàu phóng trong kế hoạch giải cứu “được ăn cả ngã về không” có lẽ là khoảnh khắc con người nhất, bản năng nhất và lắng đọng nhất. Con người sau gần 2 năm đánh vật với sự sinh tồn, nỗi cô đơn bằng tất cả sức mạnh, nước mắt ấy là sự tổng hòa của ý chí nghị lực, của sự xúc động trước tình đồng loại, sự lo lắng trước cơ hội cuối cùng đã bật tung ra… khóc trước cơ hội được gặp lại bạn bè, người thân.

Không dữ dội như Gravity, không hoài bão và nặng triết lý như Interstellar, The Martian tỏa sáng theo một cách hài hước mà sâu lắng về mọi thứ. Một bộ phim không chỉ ca ngợi óc sáng tạo và ý chí sinh tồn của loài người, mà còn là bài hát duyên dáng của khoa học thực nghiệm, là khúc ca thấm đẫm tình người khiến một sao Hỏa xa vời vợi cũng không còn cô độc nữa…