Saw: những bài học đẫm máu

Saw là một series phim kinh dị thuộc thể loại tra tấn mà không mấy người can đảm dám xem hết từng thước phim trong những trò chơi điên cuồng mà tên giết người hàng loạt Jigsaw bày ra. Thế nhưng, trong mỗi tập của Saw đều ẩn chứa những bài học đầy thâm thúy mà những ai đủ can đảm xem hết tập phim sẽ luận ra được, những bài giảng về sự sinh tồn.

Lằn ranh giữa người hùng và kẻ ác đôi khi rất mong manh, rất khó phân biệt rạch ròi hai khái niệm ấy chí ít là trong trường hợp của Jigsaw. Theo lẽ thông thường, những kẻ ác sẽ luôn làm những chuyện xấu, nguy hại tới thế giới để mưu lợi cho riêng mình, và đó cũng là lúc người hùng xuất hiện để đánh bại kẻ ác, cứu thế giới, vậy thì chuyện gì sẽ xảy ra khi mục đích của kẻ ác là muốn làm cho thế giới “tốt đẹp” hơn?

Hãy xem cái cách mà Jigsaw “cải tạo” lại thế giới. Hắn đánh thuốc mê từng nạn nhân nhưng không giết, mà buộc họ chơi một trò chơi điển hình như sau: Nạn nhân tỉnh dậy phát hiện ra mình đang ở trần bên trong một chiếc ô tô, lưng bị dán dính chặt vào ghế xe, tay chân bị khóa, và theo phản ứng tự nhiên, nạn nhân sẽ vẫy vùng, la hét qua đó, kích hoạt cuộn băng ghi âm sẵn bật lên, những lời hướng dẫn chết chóc của Jigsaw thốt lên cũng chính là lúc cuộc chơi đẫm máu bắt đầu: 

Trò chơi Jigsaw dành cho những kẻ phân biệt chủng tộc

 “Chào Evan. Ta muốn chơi một trò chơi. Mày sẽ tìm thấy chính mày trong hoàn cảnh này. Mày, bạn gái của mày, bạn của mày là sẽ kẻ phân biệt chủng tộc. Chúng mày đùa cợt, đe dọa người khác chỉ vì sự khác biệt của họ với chúng mày. Nhưng hôm nay, mày sẽ biết thế nào thực sự là nỗi sợ. Những đứa bạn hư hỏng của mày sẽ đi theo mày, Evan. Và chỉ có mày mới cứu được chúng. Trong 30 giây, khớp nối giữ xe sẽ bị gãy, cùng với hàng loạt những mắc xích chết người. Để ngăn chặn điều này, mày sẽ bỏ ra một ít máu để với đến cái công tắc ngăn chiếc xe lại ở phía trước kính xe, bởi vì lưng mày đã bị dán chặt vào ghế. Và rồi mày sẽ đỏ như ếch bị lột da, nhưng sự sống nào cũng đòi hỏi một chút hy sinh nhỉ? Mày hay đánh giá người khác vì màu da của mình mà? Và hôm nay, Evan, mày sẽ học được một điều rằng chúng ta dù có khác biệt như thế nào thì cũng chỉ một màu da giống nhau ở bên trong. Sống hay chết tùy thuộc ở mày, chọn đi Evan”.

Gã nạn nhân chỉ có 30 giây để kịp nhận ra tình huống của mình. Chiếc xe mà y đang ngồi nằm lơ lửng ngay đầu cô bạn gái bị trói bên dưới, ở phía trước mũi xe có một người bạn của hắn, ở phía đuôi có những chiếc móc sắt lạnh lùng nối chiếc xe và những mảnh thịt trên người một người bạn khác của y. Trong 30 giây, y sẽ phải liều mình xé nát phần da lưng để với tới cái công tắc bên ngoài cửa kính hòng ngăn chiếc xe lại, nếu không tất cả sẽ phải chết, nhưng để làm được điều đó, chẳng khác nào y tự lột da mình... 30 giây quá ngắn để nhận biết tình huống và tìm giải pháp, một trò chơi bắt buộc mà nạn nhân phải tuân theo luật của Jigsaw, không thể bỏ cuộc, không thể thoái lui, chỉ có “sống hoặc chết” tùy nạn nhân chọn...

Một trò chơi khác của Jigsaw với những dụng cụ quái gở

Tình huống trên tiêu biểu cho phong cách chọn nạn nhân của Jigsaw. Hắn luôn tìm hiểu kĩ về con mồi, chọn tội lỗi của hắn và thiết kế riêng những trò chơi chết chóc dành đúng với tội ác của nạn nhân đó. Ở trên là trò chơi cho những kẻ phân biệt chủng tộc, những kẻ lấy màu da của người khác ra làm trò cười, chế giễu... Jigsaw không bắt kẻ vô tội, không giết kẻ có tội, hắn để nạn nhân tự phán xét bản thân, nhưng cái giá phải trả để sống không hề rẻ. Y có thể xích nạn nhân lại và ném ra một cây cưa cùn, để nạn nhân miệt mài cưa một lúc mới nhận ra rằng chiếc cưa ấy không đủ sức cưa đứt các dây xích hay ổ khóa, nhưng nó đủ để nạn nhân... cưa đứt chân của mình mà tìm lấy sự sống ! Jigsaw cũng có thể khóa nạn nhân vào một cái lồng đầy gai nhọn mà trong vài chục giây ngắn ngủi, nạn nhân buộc phải... tự mổ mắt mình ra để lấy chìa khóa thoát ra khỏi cái lồng nếu muốn sống sót...

Với những trò chơi đó, chỉ có những kẻ bất chấp tất cả, bất chấp mất mát thứ gì đi nữa mới có thể sống sót... Một trò đùa công phu được bày ra bởi một cái đầu thông minh và một cơ thể đang chờ ngày chết. Mỗi nước đi của Jigsaw đều mang những hàm ý khó hiểu, nó khiến cho nạn nhân lẫn những thanh tra truy tìm hắn đều không lường được hết hiểm nguy hoặc đều chuốc lấy cái chết nếu không tuân thủ luật chơi của hắn. Hắn có thể lẫn trốn nhưng đôi lúc, hắn lại thích ngồi chễm chệ ngay tại sào huyệt để cảnh sát bắt gọn, sau đó ung dung đối chất với những viên thanh tra truy bắt hắn như cái lần hắn đùa cợt với thanh tra Eric Matthews:

Jigsaw và thanh tra Eric Matthews

Eric Matthews: mày cần gì mới chịu thả con tao ra hả thằng điên kia?
John: Tôi chỉ muốn nói chuyện thôi mà.
Eric Matthews: Được rồi, vậy thì nói đi.
John: Ngồi đi, Eric. Tôi muốn chơi một trò chơi, luật rất đơn giản. Những gì anh cần làm chỉ là ngồi đây và nói chuyện với tôi, lắng nghe tôi cho đến hết giờ mà chiếc đồng hồ trên tường đang đếm từng giây. Nếu anh thực hiện đủ lâu như tôi muốn, anh sẽ dễ dàng tìm thấy con trai anh, an toàn và tinh tươm như chưa có gì xảy ra. À, mà chúng ta chưa giới thiệu mình nhỉ, tên tôi là John. 
Eric Matthews: Tao tưởng mày thích được gọi là Jigsaw.
John: Không. Đó là phía cảnh sát và nhà báo tự đặt cho tôi thôi. Mà này, tôi chưa bao giờ bình luận hay than vãn về điều ấy đâu nhé. Cái mảnh mà tôi cắt ra từ những đối tượng của tôi chỉ là phần mà tôi cho rằng mọi người chúng ta đang thiếu, bản năng để sinh tồn...
Eric Matthews: Nghe mày tâm sự cũng vui thật. Vui thật đấy ! Nhưng bây giờ ta chỉ muốn nghe mày nói về...
John: Chỉ có tôi đang nói với anh ! Nhưng anh không không hề lắng nghe, đừng có quên luật chơi ! 

Thanh tra Eric Matthews là một người nóng tính, khi có một chút manh mối, ông ta sẽ không ngừng hù dọa, đe nạt, ép cung kẻ tình nghi, thậm chí tạo chứng cứ giả để hòng bắt người đó nhận tội. Jigsaw theo dõi, và bắt con trai của Eric vào cùng chơi một trò chơi chết chóc với một nhóm người từng đều vào tù ra khám vì Eric, và để Eric thấy được điều đó qua màn hình. Với tính nóng nảy sẵn có, Eric vốn không thể kiềm chế được và không chơi hết được trò chơi “nói” và “lắng nghe” của Jigsaw. Cuối cùng, Eric đánh đập Jigsaw dã man theo cách mà y thường làm với phạm nhân, Jigsaw giả vờ khuất phục và chịu dẫn Eric đến địa điểm nhốt con trai, nhưng kì thực, đó lại là một cái bẫy khác để bắt gọn Eric. Ở phía kia sào huyệt của Jigsaw, khi đồng hồ điểm hết giờ, một cánh cửa bí mật đã mở ra ngay tại đó, con trai Eric bị trói nằm ngay đó, không một chút tổn thương... Jigsaw luôn công bằng trong các trò chơi của hắn, nếu Eric đủ kiên nhẫn để nói và lắng nghe hắn, Eric có lẽ đã không mất gì mà tìm được con mình một cách dễ dàng...

Vì sao Jigsaw lại nghĩ ra những trò chơi chết chóc như thế? Từ một người bình thường y trở thành một tên điên lấy việc giết chóc làm niềm vui từ khi nào?

-Vì sao anh lại vội vã muốn tìm con trai mình như thế, Eric? –John hỏi Eric.
-Bởi vì nó là con trai tôi, Jonh ạ...
-Lần cuối cùng anh nói yêu nó là khi nào? Hay có chăng chỉ là những lời bực tức, răn dạy trong tức tối? Có vẻ như khi cái chết treo lơ lửng trên đầu con trai anh nó làm anh thay đổi nhỉ. Anh tha thứ, bỏ qua mọi tội lỗi của nó, đột nhiên nhận ra mọi lỗi lầm của mình và muốn tha thứ cho tất cả. Tại sao chúng ta chỉ trở nên tốt đẹp như thế mỗi khi cái chết ập đến gần kề ?
-Tôi yêu con trai tôi, và đó là điều không bao giờ thay đổi. – Eric đáp.
-Không, giờ nó thay đổi rồi. Ý thức về cái chết thay đổi tất cả. Nếu tôi nói chính xác ngày và giờ anh chết, thế giới của anh sẽ sụp đổ. Tôi biết rất rõ điều này. Anh có hình dung ra được cái cảm giác ra sao nếu có ai đó mời anh ngồi, và thông báo rằng anh sắp chết ? Chỉ sau 1 giây, thế giới hoàn toàn sụp đổ. Anh nhìn mọi thứ khác đi, ngửi mọi thứ khác đi. Anh thưởng thức mọi thứ từ một cốc nước lã hay việc đi dạo chơi trong công viên...
-Ai cũng có một đồng hồ, và đồng hồ đang điểm, John ạ - Eric đáp.
-Nhưng mọi người đều không biết bao giờ chuông báo sẽ vang lên. Và điều mỉa mai là nó kiềm chế con người tận hưởng cuộc sống hiện thực của họ. Nó khiến mọi người uống ly nước không thực sự nếm vị của nước, họ chạy theo sự hối hả của cuộc sống mà không nhận ra cuộc sống đó đáng quý đến mức nào cho đến khi họ mất nó...
-Chúng ta có thể sửa chữa mà John...
-Sửa chữa? Đúng, anh và mọi người có thể, tôi thì không. Tôi bị ung thư mà...
-Anh định lấy ung thư ra để biện minh cho mình à?
-Không ! Ung thư không phải là động lực khiến tôi ra tay. Thứ khiến tôi làm vậy chính là khoảnh khắc tôi quyết định kết liễu cuộc đời mình và chợt nhận ra thứ làm cho cuộc đời tôi có ý nghĩa. Tôi đã đâm xe vào một gốc cây, bị một thanh kim loại xuyên qua người, và nực cười thay, lúc đó tôi lại làm mọi thứ để tiếp tục sống. Cơ thể tôi không đủ mạnh để đẩy lùi các tế bào ung thư, nhưng ngay lúc đó, nó giúp tôi có sức mạnh rút thanh kim loại ra và mò tới bệnh viện để sống sót. Và tôi đã quyết rằng sẽ dành khoảng thời gian còn lại để khảo nghiệm phần bản năng còn sót lại này của con người...
-Ồ... nếu anh còn cơ hội, hãy thử làm điều gì đó tốt đi...
-Điều đó đơn giản thôi, những ai không tận hưởng được cuộc sống thì không đáng sống.

“Những ai không tận hưởng được cuộc sống thì không đáng sống”, chân lí của Jigsaw đơn giản như thế. Hắn cho rằng chỉ khi con người bị đẩy vào làn ranh sinh tử, lúc đó họ mới biết quý trọng cuộc sống thường ngày mà họ có, rằng nếu có một cơ hội để tái sinh, để sống sót khỏi cái chết trước mắt, con người ta sẽ bao dung hơn, vị tha hơn, tử tế hơn trước cuộc sống trước kia, như thế thì thế giới sẽ được thanh lọc và tốt đẹp hơn.

“Một thế giới tốt đẹp hơn” - mỉa mai thay, đó chính là lí tưởng thường thấy của những người hùng nhưng lại được tiến hành dưới bàn tay của tội ác. Bỏ qua những màn tra tấn tàn bạo, người ta có thể thấy triết lí của Jigsaw có phần nào đúng đắn bởi đôi khi vì những mục tiêu nào đó trong cuộc sống, chúng ta dễ dàng lướt qua mọi thứ, lướt qua niềm vui của bản thân, quan tâm tới gia đình, tới những thú vui nhỏ nhặt, để rồi khi cái chết treo lơ lửng trên đầu chúng ta mới cảm thấy hối tiếc... Jigsaw muốn thế giới nhận ra cuộc sống đáng quý như thế nào như cách hắn nhận ra sau vụ tự sát không thành. Điều kì lạ là hắn chỉ thích “giảng bài” cho những kẻ vốn có lỗi lầm sẵn, hắn tự xem mình như một gương mặt tàn bạo khác của thần công lí để trừng trị tội ác của thế gian, chính vì thế, trong loạt phim Saw, có không ít kẻ nguyện đi theo lí tưởng của hắn, không ít kẻ từng là nạn nhân trong các trò chơi đẫm máu ấy, họ đã sống sót, và họ cảm thấy mình “tái sinh” trong một con người mới, một thế giới mới tốt đẹp hơn... đó là những điều khiến người ta phải suy ngẫm sau những màn tra tấn nghẹt thở đầy máu và xưa mà các trò chơi của Jigsaw phô bày ra...

Có thể thấy series Saw gồm 7 phần là một kết cấu chặt chẽ khiến người ta hâm mộ nó. Nếu như Saw 1 phát hành vào năm 2004 là một lời giới thiệu tới mọi người cách thức mà trò chơi của Jigsaw diễn ra thì Saw 2 chính là lời giải thích cho hành động của Jigsaw, cho cái chân lí mà hắn theo đuổi thông qua những đoạn đối thoại thâm thúy giữa Jigsaw và thanh tra Eric. Các đoạn thoại với âm vực trầm bổng của Jigsaw là thứ người ta phải luôn chú ý để nắm bắt diễn tiến câu chuyện, để thử tiên đoán ẩn ý của hắn là gì, nhưng lúc người ta ngộ ra ý đồ của hắn là một lần, người ta bỗng thấy “hắn cũng có lí” dù cách hắn “dạy” cho mọi người cực kì tàn ác...

Kể từ năm 2004, mỗi mùa Halloween, các phần của Saw lại ra rạp và cuốn hút người xem thông qua những  trò chơi điên cuồng mà Saw tạo ra và cuộc đấu trí cực kì hấp dẫn giữa Jigsaw và những thanh tra săn đuổi hắn. Với những ai yêu kinh dị, pha một chút máu trinh thám và có một chút triết lí trong đó đều không thể bỏ qua phim này. Những yếu tố hấp dẫn ấy đã khiến Saw trở thành loạt phim kinh dị ăn khách nhất mọi thời đại dù chỉ mới sản xuất có 7 phần nhưng cũng đủ đánh bại cả các series phim kinh dị khác như  “Friday the 13th” với 12 phần, hay “A Nightmare On Elm Street” với 9 tập phim. Saw là món ăn đặc biệt cho những người yêu thích phim kinh dị, nhưng với cả những người yếu bóng vía, sợ máu me và bạo lực, nếu có đủ can đảm xem hết từng tập phim, họ sẽ nhận thấy những bài học mà Jigsaw gởi gắm trong từng bài học đẫm máu của hắn.