STEVEN SPIELBERG –

ÔNG VUA CỦA PHIM BOM TẤN

Có điểm gì chung giữa 2 siêu phẩm: Super 8 và Transformer 3 mở đầu mùa hè “bom tấn” này? Cái tên: Steven Spielberg.  “Vua khủng long” nổi danh nhờ vai trò đạo diễn nhưng điều kì lạ là hầu hết các phim có tên của ông đều đạt doanh thu cao ngất ngưởng dù ông chỉ đóng vai trò nhà sản xuất.

Steven Spielberg gần như là một thương hiệu gắn liền với những phim bom tấn, doanh thu cao. Trong hơn 30 năm tham gia kỹ nghệ điện ảnh, đạo diễn có khuôn mặt dễ nhớ này đã phát minh ra từ “blockbuster”, để chỉ những bộ phim có kinh phí cũng như doanh thu cao, mà bắt đầu là từ phim Jaws.

Super 8 mở đầu bằng cảnh một đám nhóc tập tành làm phim với một chiếc máy quay 8 ly, để rồi từ đó chứng kiến và bị cuốn vào một cuộc phiêu lưu rùng rợn hơn, và có lẽ, vì cốt truyện mà Steven Spielberg nhận lời tham gia phim với tư cách nhà sản xuất. Chiếc máy quay 8 ly từng là vật gắn bó với tuổi thơ của Steven Spielberg, J.J. Abrams, Michael Bay, Peter Jackson, Sam Raimi, James Cameron và rất nhiều đạo diễn tên tuổi khác cùng thời với họ. Chính vì vậy, câu chuyện của Super 8 xảy ra vào năm 1979 giống như là một cuốn phim kể lại thời ấu thơ của những đạo diễn nổi tiếng nhất Hollywood hiện nay. 

Sinh ngày 18.12.1946 tại Cincinnati, Ohio, Spielberg có cha là kỹ sư điện, mẹ là nghệ sĩ piano và 3 cô em gái. Ông lớn lên trong một gia đình trung lưu ở Haddonfield, New Jersey và Scottsdale, Arizona. Thuở bé ông rất năng động và thích tò mò mọi sự việc. Dĩ nhiên, Speilberg cũng biết sợ, nhất là sợ những không gian nhỏ, sợ bóng cây bên ngoài cửa, sợ bị bỏ rơi và nhiều nỗi sợ khác. Năm 8 tuôi, ông tìm được cách giải tỏa cảm xúc của mình bằng chiếc camera 8 ly do người cha Arnold tặng. Ông tìm nguồn cảm hứng từ bộ phim Davy Crockett của hãng Walt Disney (1955). “Mẹ và cha tôi cho phép tôi tự biểu diễn tình cảm của mình và các cô em gái sẵn sàng… bị những bộ phim của tôi “tra tấn”! Họ là khán giả đầu tiên của tôi.” - ông nói.

Spielberg không tham dự một khoá học điện ảnh nào tại các trường đại học Mỹ. Ông tự học là chính và tiếp xúc với nghề bằng một bộ phim do chính mình đạo diễn, đó là năm ông 16 tuổi. Ông bắt tay thực hiện một dự án mà ông xem là lớn nhất vào lúc đó là viết và đạo diễn bộ phim Firelight dài 2 giờ. Phim kể một câu chuyện về một nhóm khoa học gia điều tra các tia sáng bí ẩn trong bầu trời. Người cha Arnold đã thuê một rạp hát địa phương ở Phoenix, Arizona, phim chiếu chỉ một đêm. Ba cô em gái và bà mẹ bán bắp bung và soda. Hôm ấy là hôm đầu tiên bắt đầu một loạt buổi chiếu thành công về doanh thu của các bộ phim do ông đạo diễn sau này.

Đối với Spielberg, những kí ức thời thơ ấu mang đến cho ông những góc nhìn khác người nhưng đầy thu hút, ví dụ như việc ông xem hình ảnh nguồn ánh sáng tiết lộ sự huyền bí, trong khi đối với những đạo diễn khác bóng tối mới tiết lộ sự huyền bí. Điểm khác biệt là đối với Spielberg, sự huyền bí đem lại những hứa hẹn chứ không phải sự đe dọa. Sự định hướng này hiển nhiên phát triển trong thời gian ông lớn lên ở Phoenix, Ariz.

“Bố tôi đưa tôi ra ngoài xem 1 trận mưa sao băng khi tôi còn là một đứa trẻ”, ông kể, “và đối với tôi đó là một sự sợ hãi bởi ông đánh thức tôi lúc nửa đêm. Tim tôi đập thình thịch; tôi không biết ông ấy muốn làm gì. Ông ta không nói cho tôi, đưa tôi vào xe và lái đi, và tôi thấy tất cả mọi người nằm trên đệm, nhìn lên trời. Và bố tôi trải ra một chiếc đệm. Chúng tôi nằm xuống và nhìn lên trời, và lần đầu tiên tôi nhìn thấy những trận mưa sao băng. Điều làm tôi sợ là bị đánh thức lúc nửa đêm và đưa đi mà không được biết là đi đâu. Nhưng điều không làm tôi sợ hãi mà lại như một sự an ủi đối với tôi là được xem trận mưa sao chổi đó. Và từ đó trở đi tôi nghĩ, tôi đã chưa bao giờ nhìn lên bầu trời và cứ nghĩ đó là một nơi tồi tệ”.

Steven không thể quên được khoảng thời gian sống ở Cincinnati, nơi bà nội ông dạy tiếng Anh cho những người thoát khỏi các lò sát sinh của Đức quốc xã: “Ngôi nhà của chúng tôi lúc đó tràn ngập những người sống sót với số hiệu ghi trên cánh tay. Một người đã dạy tôi đếm số từ các dấu hiệu này.” . Hồi ức từ thời kỳ trên đã dẫn đến việc Spielberg làm bộ phim Schindler’s List (1993) dựa theo một cuốn tiểu thuyết đoạt giải Booker của Thomas Keneally, nói về một kỹ nghệ gia giúp đỡ các công nhân Do Thái gốc Ba Lan tồn tại. Ông không ngờ phim đã thu về 321 triệu đô la trên thế giới và đoạt nhiều giải thưởng kể cả giải DGA dành cho đạo diễn, giải Quả cầu vàng, bảy giải Oscar trong 12 đề cử cho đạo diễn xuất sắc nhất, phim hay nhất, kịch bản dựa theo truyện hay nhất... Lợi nhuận của phim đã dẫn đến dự án từ thiện như Hội lịch sử Shoah, nơi những nạn nhân Holocaust kể lại thảm cảnh của mình.

Ngay sau đó, Spielberg đã hợp tác cùng tác giả của loạt phim Chiến tranh giữa các vì sao (Star Wars) George Lucas để làm bộ phim Raiders of the Lost Ark (Cuộc truy tìm chiếc rương thánh tích), tập đầu tiên của bộ ba phim nổi tiếng Indiana Jones do diễn viên Harrison Ford thủ vai tiến sĩ khảo cổ Indiana Jones. Bộ phim đã đạt doanh thu cao nhất năm 1981 và được đề cử vài giải Oscar trong đó có đề cử giải Đạo diễn xuất sắc nhất thứ hai cho Spielberg và đề cử giải Phim hay nhất (bộ phim thứ hai của ông được đề cử giải này), cho đến ngày nay bộ phim này cũng vẫn được coi như một tác phẩm bước ngoặt của thể loại phim hành động.

Năm 1982 Spielberg trở lại với đề tài khoa học viễn tưởng quen thuộc với bộ phim E.T. người ngoài hành tinh (E.T. the Extra-Terrestrial, câu chuyện về tình bạn giữa một chú bé và một người ngoài hành tinh đang cố gắng quay trở về nhà trong vũ trụ. E.T. đã trở thành bộ phim ăn khách nhất mọi thời đại (kỷ lục này chỉ bị phá vỡ bởi Công viên kỷ Jura, một tác phẩm khác của Spielberg). 

Năm 1993 có thể coi là năm thành công nhất trong sự nghiệp đạo diễn của Spielberg cho đến ngày hôm nay khi ông cho ra đời liền hai bộ phim được đánh giá rất cao trong lịch sử điện ảnh. Bộ phim đầu tiên thuộc thể loại khoa học giả tưởng và phiêu lưu quen thuộc của Spielberg, dựa theo cuốn tiểu thuyết của Michael Crichton có tên Công viên kỷ Jura (Jurassic Park) nói về những con khủng long ăn thịt người. Với những hiệu ứng hình ảnh mang tính cách mạng được làm bởi hãng Industrial Light and Magic của người bạn George Lucas, bộ phim của Spielberg đã trở thành bộ phim ăn khách nhất trong lịch sử điện ảnh Mỹ, vượt qua bộ phim E.T..