Thưởng thức những đặc sản lạ trên mọi vùng miền

Đó là những món nghe qua có vẻ kỳ lạ với một số người nhưng lại là món ngon hiếm có khó tìm, ăn rồi sẽ nhớ mãi không thôi. Những loại đặc sản ấy có mặt ở khắp mọi vùng miền đất nước. Chỉ đến khi được dịp thưởng thức, bạn mới thấy cái ngon, cái độc đáo của chúng.

Dông

Dông là họ bò sát, kiểu giống như thằn lằn hay kỳ nhông. Đây được xem là đặc sản của vùng biển cát, nhất là ở Ninh Thuận, Bình Thuận. Nhìn dông có vẻ hơi sợ nhưng thịt của nó được xem là trắng  như thịt gà, thơm, săn và ngọt, xương gần như sụn ăn sừn sựt. Ngoài ra, thịt dông còn cực kỳ “sạch” bởi loài này chuyên sống trong hang, ăn các chồi non và uống nước sương đêm để tồn tại giữa biển cát mênh mông.

Dông có thể chế biến thành nhiều kiểu nhưng phổ biến nhất vẫn là dông nướng. Món này cũng được làm cực kỳ đơn giản, chỉ cần lột da, ướp với muối, ớt và nước mắm ngon khoảng 30 phút cho thấm, rồi đem nướng trên bếp than. Khi nướng, thấy dông chín vàng, tươm mỡ là được. Mùi thơm của nó cứ thế mà quyện bay, quyến rũ. Khi ăn, cứ xé từng miếng thịt dông nhẩn nha từng chút một và từ từ cảm nhận.

Dông nướng

Rươi

Rươi thật ra là họ trùn, dân gian thường gọi là trùn biển, có nhiều chân và nhìn cũng khá “sợ”. Chúng hay tìm kiếm thức ăn trong các đám rong, cỏ biển, ẩn núp dưới đá hay giấu mình trong cát hay bùn. Mùa thu hoạch “rươi” bắt đầu từ tháng 10 đến tháng giêng, nhiều nhất là tháng chạp. Trong thời điểm này, rộ nhất là vào các ngày “nước lên” (nước rong) rươi xuất hiện bất chợt, trời đương nắng mà mưa, trời mưa bỗng nắng, trời càng lạnh càng có rươi.

Rươi mà dùng làm chả thì phải nói là ngon hết sẩy. Ngoài ra, người ta cũng có món mắm rươi hay thậm chí là dùng rươi làm nước mắm. Nước mắm rươi là đặc sản của bà con Trà Vinh và cũng thuộc loại ngon, hiếm.

Rươi trộn với trứng, thịt và một số loại rau gia vị sẽ cho ra món chả rươi ngon lành

Chả rươi

Lịch

Bề ngoài, lịch trông giống như lươn, thân tròn, đầu nhọn, da trơn nhẵn bóng. Lịch có nhiều loại, lịch cát màu da giống hệt như màu cát, lịch màu da đỏ chói như máu tươi được gọi là lịch huyết đỏ. Lịch thì không đắt như lươn nên thỉnh thoảng các chợ, người ta trộn lẫn lươn và lịch để bán. Những ai không biết có thể mua nhầm. Nhưng dù mua nhầm thì lịch cũng là một món ngon. Lịch có thể được chế biến thành nhiều món, tương tự như chế biến các món lươn: nướng, nấu cháo, um nhưng có một món với lịch tuy đơn giản nhưng ngon là lịch xào măng. Lịch làm sạch, chặt từng khúc nhỏ, cho vào nồi ướp bằng muối hầm, bột ngọt, tiêu, ớt, nghệ độ mươi phút thì bắt lên chảo um. Đợi lịch sôi một lúc thì bỏ thêm măng vào để lửa liu riu một lúc là được.

Lịch huyết

Lịch um măng

Thòi lòi

Cái tên thòi lòi xuất phát từ hình dáng loài cá này, có mắt lồi liến thoắng. Thòi lòi thường có đốm sao trên mình, trông khá đẹp mắt. Thòi lòi biển thường to, mập và nhiều thịt, có nhiều ở vùng Cà Mau. Chúng thường làm hang rất sâu, khi có động chui xuống hang trú ẩn rất nhanh. Bà con vùng biển săn bắt thòi lòi bằng cách câu và đặt xà di. Để câu thòi lòi, dân biển thường dùng cần câu cắm, móc mồi xong, thả lưỡi câu vào miệng hang chờ thòi lòi dính câu mới giật lên. Mỗi người có thể sử dụng nhiều cần cắm một lúc nhiều miệng hang. Nhưng cách bắt phổ biến và hiệu quả nhất là đặt xà di. Thòi lòi có thể làm được rất nhiều món, từ nấu canh chua, kho tộ, kho khô đến làm khô. Đặc biệt, thòi lòi ướp muối ớt nướng cũng là một món ăn “xuất sắc”. 

Thòi lòi nướng

Thòi lòi kho tiêu

Nhum

Không dễ để có thể thưởng thức được món nhum. Đây cũng được xem là loại đặc sản đắt đỏ nhất trong số các đặc sản kể trên. Khi đến Sa Huỳnh, Đức Phổ (Quảng Ngãi), du khách sẽ có dịp thưởng thức món nhum chả trứng hoặc thịt heo luộc cuốn bánh tráng chấm mắm nhum - món mắm dân Quảng Ngãi từng đem tiến vua. Nhum thân xù xì, trông như một quả cầu gai, nếu lúc bắt không cẩn thận sẽ bị ga nhum đâm trúng gây đau nhức. Ngoài ra,  phải biết cách ăn mới có thể tách nhum được. Nhum sau khi bắt được thì dùng dao bổ đôi rồi lấy mảnh tre cật cào múi nhum, trứng nhum cho vào tô. Nếu làm món chả trứng nhum thì bỏ thêm quả trứng, ít tiêu đem đánh nhuyễn rồi bắt xoong lên tráng, xong cho vào đĩa phủ thêm ít rau thơm. Nếu nấu cháo chỉ cần lấy trứng nhum, múi nhum đánh nhuyễn bỏ thêm một ít hành, tiêu. Ngoài ra, người ta còn có thể vắt chanh trực tiếp vào nhum ăn tái hoặc nhum nướng mỡ hành. Tuy nhiên, nhum làm mắm mới là món ngon “thứ thiệt”. Thịt và trứng nhum sau khi cạo ra, cho muối vào khuấy rồi mới đổ vào hũ sành, để vài hôm cho mắm chín là có thể dùng được. Mắm này dùng để chấm bánh tráng cuốn với thịt ba chỉ là bảo đảm ngon “quên đường về”.

Nhum hay còn gọi là nhím biển, xù xì, gai góc

Nhum ăn tái

Nhum dày “cơm”, nhiều trứng

Nhum chưng