THE DARK KNIGHT RISES – ĐÓ KHÔNG CHỈ LÀ HERO

MOVIE

Nếu như ai đó nghĩ rằng những phim nhiều kĩ xảo chỉ có những màn cháy nổ, rằng thể loại phim người hùng vốn chỉ có đánh đấm, súng ống, rằng tiêu chí thương mại vẫn luôn được người Mỹ đặt lên trên tiêu chí nghệ thuật, thì tất cả hãy nhìn cách mà đạo diễn người Anh-Christopher Nolan-đã hội tụ những gì tinh túy nhất của điện ảnh vào The Dark Knight Rises, một siêu phẩm người hùng nhưng đầy triết lí sâu sắc, vẫn vang vọng những nghĩ suy trong đầu khán giả ngay cả khi phim đã kết thúc.

The Dark Knight Rises là phần thứ 3 trong loạt siêu phẩm tái sinh người hùng Batman của Christopher Nolan, một người đã đạt quá nhiều thành công khi The Dark Knight (2008) đạt doanh thu hơn 1 tỉ USD và giành luôn giải Oscar phim hay nhất của năm thì người ta đã băn khoăn không biết ông còn những gì để thể hiện trong phần thứ ba kể về người hùng bóng đêm này?

Gotham, 8 năm sau cái chết Harvey Dent-người công tố viên dũng cảm đã trở thành lá cờ tiêu biểu cho công lý, cho sự kháng cự mạnh mẽ của lực lượng an ninh trước sự lớn mạnh của bọn tội phạm ở Gotham. Và cũng đã 8 năm từ sau ngày Gordon đập tan ống đèn hình cánh dơi trên cao ốc, 8 năm kể từ khi Batman mang tội danh giết chết Harvey Dent để rồi lẩn khuất trong bóng tối… Phía trong bóng tối ấy là vô vàn những sự mâu thuẫn, sự mâu thuẫn giữa lựa ích của cộng đồng và sự trăn trở trong tâm hồn thánh thiện của cảnh sát trưởng Gordon. Ông ở đó trong ngày Harvey chết, ông biết chuyện gì đã xảy ra khi run rẩy ôm con trai mình nhìn Batman lẩn đi trong màn đêm mà phía sau là làn đạn truy đuổi của cảnh sát. 8 năm sau ngày sự thật lẩn đi theo cánh dơi của Batman, để Harvey vẫn là một người hùng quả cảm của Gotham, để rồi đạo luật Dent ra đời, để những kẻ tội phạm bạo tàn mãi mãi ở trong khung sắt, mãi mãi không được ân xá. Chúng chỉ có thể lẩn quẩn trong bóng tối của nhà tù… và Batman cũng thế trong cái “nhà tù” của riêng anh ấy.

8 năm yên bình của Gotham đủ để người dân thành phố từ tốn đùa cợt với nhau trong “ngày Harvey Dent”, và sống trong yên bình con người thường không thấy được giá trị của những điều bình thường ấy. Thế nên mới có kẻ bắt tay với tội phạm để mưu cầu tư lợi, có những tên trộm vặt như Catwoman tinh ranh trổ tài, có cộng đồng của Bane ẩn mình bên dưới lòng đất của Gotham chuẩn bị cho một cơn bão khủng khiếp ập tới như một lẽ tất yếu khi mà con người không quý trọng những gì mình đang có.

Vậy người hùng của chúng ta ở đâu?

-Tôi xin lỗi, cậu chủ Wayne đã không tiếp khách trong 8 năm nay, nếu ông muốn, hãy để lại danh thiếp và tôi sẽ báo lại cho cậu ấy. Biết đâu ông sẽ gặp may.

Đó là câu nói mà ông quản gia già cỗi Alfred đã nói rất nhiều lần với khách của nhà Wayne, để cho cậu chủ Bruce của ông chìm đắm trong bóng tối của riêng mình, cho sự vắng mặt của anh tại Gotham kéo dài hơn con số 8 năm. Bruce Wayne, chàng tỉ phú trẻ tuổi vẫn ở đó, lọ mọ từng bước tới bàn ăn với cái chân lệu khệu, chậm chạp di chuyển như một già sắp khuất núi. Người hùng Batman giờ không kháng cự nổi một cú gạt chân của Catwoman khi ả lấy đi chuỗi ngọc trai của mẹ anh để rồi tan biến đi như chưa từng có mặt trong biệt thự nhà Wayne…

Bruce Wayne vẫn sẽ như thế nếu như Catwoman không lấy đi chuỗi ngọc trai di vật của mẹ anh, nếu như thứ cô ấy thật sự muốn lấy lại là dấu vân tay của anh, anh có lẽ sẽ mãi không thức dậy trong giấc mộng sầu thảm của chính mình… 15 phút đầu tiên của phim đã trầm lắng trôi qua như thế, và người ta mơ hồ thấy sự tương đồng, cái không khí của Batman Begins năm 2000. Không có một người hùng mạnh mẽ nào ngoài một chàng tỉ phú cô đơn đang sống một cuộc sống vô hồn. Gotham gần như đã quên mất những gì Batman đã làm cho thành phố này, nhưng nó cũng đâu có nghĩa lí gì khi chính Bruce cũng quên mất mình là ai…

Dấu vân tay của Bruce là một mắc xích trong chuỗi kế hoạch kinh hoàng nhằm vào Gotham mà kẻ mang mặt nạ sắt Bane đã nổi bật lên từ đó. Khi Bruce còn đang mải mê theo dấu Catwoman thì Bane đã biến anh thành kẻ vô sản sau cuộc tấn công vào thị trường chứng khoán, hạ cổ phiếu của tập đoàn Wayne với dấu vân tay mà chúng có được. Thậm chí ngay cả khi Batman tái xuất thì Bane cũng đã đập anh một trận tơi bời trong một trận đấu tay đôi. Y thậm chí không thèm giết anh mà để anh dằn vặt đau đớn từ trong đáy của nhà tù địa ngục mà nhìn Gotham bị y tàn phá… nhưng điều kinh khủng nhất là: Bane vốn chỉ là bề nổi của tảng băng, y chỉ là tấm bình phong cho một kẻ thù nguy hiểm đàng sau mà Batman không thể ngờ tới.

Sự tạo hình của Batman từ thuở mới ra đời vốn đã cô độc. Cô độc từ trong bóng tối như những cánh dơi vô chủ, cô độc trong vũng máu của cha mẹ khi Bruce còn rất nhỏ và những gam màu tối tối, u uất mà Christopher Nolan tạo ra khiến người ta chỉ thấy một con người đáng thương mặc cho hàng đống tài sản khổng lồ vây quanh. Và khi mà Bane trỗi dậy với hàng loạt cú đánh bom khủng bố trên toàn thành phố, khi y giải phóng đám tù nhân, bày mưu nhốt toàn bộ cảnh sát dưới lòng đất, kích động mọi người thì Batman lại càng cô độc.

Nhưng khi đêm đen chiếm ưu thế không có nghĩa là nó lấn át hoàn toàn ánh sáng, cho dù đó là những ánh sáng nhỏ bé, yếu ớt…

Vẫn còn đó cảnh sát trưởng Gordon, người vẫn luôn tin tưởng Batman, người luôn bị dằn vặt suốt 8 năm qua đến nỗi ông đã viết sẵn lời phát biểu, định tiết lộ tất cả sự thật và xin từ chức. Là Alfred, người quản gia âm thầm bảo vệ Batman trong khả năng của ông vì “ông đã chôn cất quá nhiều người họ Wayne rồi”. Là Blake, viên cảnh sát trẻ trưởng thành từ viện mồ côi vẫn luôn tin vào Batman như anh luôn tin vào công lý. Họ là những cá thể đơn lẻ, không có nhiều kĩ năng và dụng cụ như Batman, nhưng chính họ đã sát cánh bên Batman, tạo nên một tập thể đủ mạnh để Batman kháng cự lại Bane, để mọi người nhớ ra rằng con người dù có thể là sinh vật bé nhỏ, yếu ớt như những ngọn nến trong đêm, nhưng đêm càng đen thì nến càng tỏa sáng, đó mới là phẩm chất giúp con người tồn tại qua thời gian. The Dark Knight Rises là một phim về người hùng hành động, nhưng nó không chỉ có kĩ xảo, những pha rượt đuổi, cháy nổ mà dưới bàn tay của Chrisopher Nolan, nó khiến khán giả phải tư duy rất nhiều điều.

Cuộc sống của Batman lần này bị khuấy động ít nhiều bởi 2 kiều nữ: Miranda Tate một nữ doanh nhân thành đạt và Kyle Selina-siêu trộm hay còn gọi là Catwoman. Một cô thông minh quyến rũ và giàu có, một cô tinh ranh, nghèo hèn, tội phạm nhưng cũng đầy lòng trắc ẩn và họ gắn kết với Batman theo cách rất riêng. Theo truyền thống, những cô gái gắn với Batman xưa nay không có kết cục tốt đẹp, nhưng điều thú vị qua tập này là: đôi khi cô gái đến với ta trong lúc ta từ tỉ phú biến thành một kẻ trắng tay lại chưa chắc đã tốt bằng cô gái trước đó lừa gạt, cho ta “lên bờ xuống ruộng”, sống dở chết dở nhiều lần.

Khi Bruce bị Bane giam cầm dưới tầng đáy của địa ngục của riêng hắn, cái ống hình tròn gợi nhớ khoảnh khắc Bruce bị rơi xuống cái giếng sâu thuở bé. Thuở ấy anh chỉ biết chờ đợi bố cứu lên, còn giờ đây anh phải tự mình vượt lên nó vì hàng triệu người cần anh giúp đỡ… Nhưng đó không chỉ là thử thách về sức mạnh, sự can đảm mà cần thứ sức mạnh vượt qua cả thể chất.

-Ngã vài lần thế anh không sợ à? – Người bạn tù hỏi Bruce.

-Không, tôi không sợ chết, rất nhiều người đang cần tôi.

-Tôi biết anh không sợ chết, nhưng như thế là chưa đủ để vượt lên cú nhảy của tự do.

-Sao lại không? Rồi sẽ có lúc tôi vượt qua được, chẳng phải đã từng có một đứa bé làm được điều đó sao?

-Anh bạn à… nỗi sợ là sự cần thiết để con người ta vươn lên trên số phận. Anh muốn biết vì sao đứa bé thành công à? Nó không dùng dây thừng bảo hộ. Nó để nỗi sợ lớn dần trong lòng và biến nó thành bàn đạp để tạo thành cú nhảy của tự do.

Hôm đó Bruce đã thử 1 lần nữa mà không có dây thừng bảo hộ, điều đó có nghĩa là chỉ cần anh nhảy hụt thì sẽ không còn lần thử kế tiếp… nhưng chính vì thế mà anh thành công. Từ trước đến nay người ta hay dùng cái chết để đo lòng can đảm của con người, nhưng ít ai để ý rằng, nỗi sợ cũng là thứ cần thiết, rằng khi con người bị dồn tới bước đường cùng thì họ có thể tạo ra sức mạnh không ngờ.

Trong phim này, đôi khi những cuộc giao đấu đơn thuần cũng không đơn giản như bề ngoài của nó. Cuộc giao đấu tay đôi của Batman và Bane trước đó cũng gợi mở nhiều suy nghĩ. Cả 2 đều từng được huấn luyện dưới tay Liên minh bóng tối, và dù Batman từng đánh bại sư phụ của anh nhưng anh không thể chống lại Bane.

-“ Ngươi lại lẫn trong bóng tối à? Ngươi tưởng như thế có thể thắng được ta sao? Ngươi là kẻ sử dụng bóng tối, còn ta vốn được sinh trưởng trong bóng tối, dĩ nhiên ta thân thuộc nó hơn ngươi” – Bane nó khi túm lấy Batman và đấm gãy xương anh.

-“ 8 năm trôi qua và ngươi vẫn nghĩ mình mạnh như xưa sau? 8 năm qua ngươi sống an nhàn còn ta tắm trên máu hàng ngày, ngươi làm gì có cơ hội đánh bại ta? Thất bại của ngươi chính là vì ngươi đã hưởng yên bình quá lâu rồi”
Câu nói của Bane khẳng định một điều: cho dù bạn có là Batman, có từng thành công đến mức nào đi nữa, bạn vẫn phải nỗ lực hằng ngày nếu không muốn có ngày bị kẻ khác vượt qua.

Chiếc mặt nạ của Batman trong phim này cũng đã được nâng tầm lên một ý nghĩa mới thông qua đối thoại của Bruce với Blake.

-Tại sao khi bắt đầu chuyện này, anh lại quyết định đeo mặt nạ? – Blake hỏi.

-Vì tôi muốn bảo vệ những người thân của mình. – Bruce trả lời.

Sau đó không lâu, cả hai lại gặp nhau

-Tại sao anh lại sợ mọi người biết về anh? Thành phố này cần biết ơn người đã liều mạng mà cứu giúp họ? – Blake hỏi.

-Họ biết thì có ích gì? Tôi dù thế nào vẫn là một con người, sẽ có lúc yếu đi, có lúc chết, nhưng Batman thì không được quyền chết. Nếu tôi không thể đeo chiếc mặt nạ này, thì ai đó có thể thay tôi và Batman vẫn sẽ bất tử, vẫn là nỗi khiếp sợ của tội phạm, là niềm tin của người dân Gotham. Cậu biết đấy, con người vốn không thể sống thiếu niềm tin.

Đó là một lợi gợi ý, một thông điệp mà Nolan gởi đến mọi người. Ý nghĩa chân chính của chiếc mặt nạ, của hình tượng con dơi, đó không chỉ là biểu tượng răn đe cho tội phạm mà còn là ngôi sao dẫn đường cho người dân trong đêm tối của tội ác, bất kì ai yêu công lý đều có thể là Batman mà kế tục hình tượng này.

Khó có thể bảo phần này và The Dark Knight 2008 phần nào hay hơn khi Christopher Nolan vẫn biết cách làm người ta kinh ngạc thêm một lần nữa. Một cuộc chiến đầy máu lửa, những mưu kế đan xen nhau không thể tóm gọn trong vài dòng trên, nhưng chỉ khi bạn tự khám phá thì mới hưởng thụ hết cái tài tình trong bố trí tình tiết hợp lí của người biên kịch. Phim gần 3h đồng hồ nhưng chắc chắn các bạn sẽ không có phút nào lơi là khỏi màn hình bởi kết cấu hợp lí của phim, và điều thú vị là dòng chữ The End hiện lên, dư âm của nó vẫn cứ làm bạn phải suy tư.