Món ngon mùa gió chướng

Với người dân miệt đồng bằng Sông Cửu Long, gió chướng là gió vui. Ngọn gió mang chút hơi lạnh se se nhưng có chút hân hoan trong đó là ngọn gió báo xuân. Gió nổi lên từ thời điểm khoảng tháng 10 âm lịch cho đến Tết. Đây cũng là lúc nhiều “đặc sản” rộ mùa.

Hẳn, nhiều người vùng khác sẽ “ganh tị” với người miền Tây. Bởi, xứ sở gì mà “rủng rỉnh” quanh năm. Mùa nước nổi tràn đồng ấy vậy mà cũng là điềm vui, rồi qua mùa nước nổi lại đến mùa gió chướng mang sản vật về tràn trề. Cộng thêm lối sống vô ưu vô lo mà người miền Tây được tiếng phóng khoáng.

Nếu như mùa nước nổi là mùa của hoa điên điển thì mùa gió chướng là mùa so đũa nở trắng trời. Hai loại hoa này, khi nấu canh chua, thì khó phân loại nào ngon hơn loại nào nhưng xét về hậu ngọt thì so đũa có phần hơn. Mặt khác, so đũa không có mùi khó ăn như điên điển. Bông này nấu canh chua với cá linh thì ngon “hết sẩy”. Ngoài ra, nếu có cá heo nước ngot thì ngon lại càng ngon. Cá này có đến 2, 3 loại, loại mình tròn, ngắn, màu da thoáng xanh ngọc, loại mình dài, có sọc, ánh vàng, loại có điểm chấm đen… nhưng loại nào cũng béo, cũng ngon.

So đũa trắng

So đũa đỏ

Món canh chua bông so đũa dễ làm nhiều người ghiền

Đầu mùa gió chướng cũng được xem là mùa của loại cá này. So với cá linh thì cá heo có phần béo đẫy đà hơn nhờ lớp da dày đầy mỡ. Tuy nhiên, trong tự nhiên, loài cá này đang ngày càng khan hiếm bởi chúng sinh sản ít và luôn đối mặt với nạn đánh bắt vô độ của con người. Những ai chưa được dịp thưởng thức chúng thì khó lòng tưởng tượng nó ngon đến chừng nào. Cá có thể nấu canh chua nhưng ngon nhất vẫn là kho khô (mà phải kho nồi đất), cho thêm hành, tóp mỡ, ớt, tiêu thơm sực nức. Mấy hôm trời se se, xới tô cơm, ngồi góc nhà, ăn với cá heo kho thì phải nói, “quý tộc” không ai bằng. Mùa này cũng là mùa của cá rô, cá trèn, cá lăng. Tuy nhiên, khi những loại cá này được nuôi quanh năm thì người ta không thể biết chính xác, mùa nào là mùa của chúng nếu không có ký ức tuổi thơ sâu đậm.

Cá heo nước ngọt

Đem kho là hết sẩy

Mùa này cũng là mùa của bông bí rợ và đậu rồng. Hai loại bông này thì có thể có quanh năm nếu người ta trồng luân canh nhưng đúng mùa phải là mùa gió chướng. Đậu rồng vốn rất dễ trồng, có thể leo giậu rào mà tốt tươi và cho quả. Người trồng đậu rồng ăn cũng hiếm ai dùng phân thuốc vì loại cây này vốn “tốt nết” và có chút máu rau dại trong đó nên cũng chẳng cần con người quá chăm bẵm, chắt chiu. Hoa đậu rồng màu tím xanh, nhìn rất lãng mạn nên không khó hiểu khi đậu rồng vừa được trồng như một loại cây kiểng, vừa là loại hoa màu. Đậu rồng người miền Tây hay ăn sống chấm mắm, không thì xào thịt, xào tép hoặc hấp cơm chấm với cá kho. Cái vị hơi nhân nhẫn lạ miệng của đậu sẽ rất “được lòng” những người lần đầu thưởng thức.

Bông bí rợ

Giàn đậu rồng

Mùa gió chướng cũng là mùa của me. Me đơm trái dầy nhất vào mùa này, đó là lý do, tết đến là có mứt me. Người ta sẽ hái me chín, tách bỏ hạt để dành trữ dùng cho đến tận năm sau mà không hư. Còn làm mứt thì chọn me sống, loại me đã căng mẩy mình nhưng chưa chuyển sang dốt hoặc chín nâu. Làm mứt me thì vốn không bao nhiêu, công phu thì nhiều. Me phải được tách vỏ, bỏ hạt, ngâm, sên, xả… rất nhiều công đoạn, cuối cùng là ướp đường vào me và đem phơi sên (chứ không ngào trên bếp) như nhiều loại mứt khác. Hạt me sau khi được tách có thể trưng dụng để làm món chè. Nấu chè hạt me cũng công phu không kém. Muốn hạt me càng mùi thì phải chọn hạt già, rang cho vỏ bong, dễ tách, sau đó người ta ngâm hạt trong nước, nấu trong nhiều giờ cho me nở, bùi như đậu. Nếu kèm là nếm, đậu xanh, nước cốt dừa… để cho ra món chè có một không hai.

Mứt me

Chè hạt me

Kể ra những món “đặc sản” này, có thể làm hài lòng người này, ngạc nhiên người khác, khơi gợi ký ức của người kia nhưng cũng sẽ có người cho là bình thường. Nhưng với tôi, khi mọi thứ đang dần trở nên “vô mùa” thì những ký ức này cần thiết được cất giữ. Bởi, rồi sẽ có một ngày nào đó, những đứa trẻ lớn lên sẽ không còn biết về những điều này như cha mẹ chúng đã từng…