Đứng trước biển

Biển cả là một nơi chốn rất lạ lùng. Đó là nơi mọi nguồn nước đều đổ về nhưng không bao giờ đầy, là nơi cho đi mọi nguồn nước nhưng cũng chẳng bao giờ vơi. Có lúc biển hiền khô, có lúc đùng đùng giận dữ, có lúc biển làm người ta thấy cô đơn nhỏ vì cái sâu rộng xa vời của mình, có lúc lại làm người ta thấy được chở che. Và có lẽ vì bản tính kì lạ và bí ẩn đó của biển, mọi câu chuyện bắt đầu từ đó đều có cái thú vị, hấp dẫn rất riêng…

Những người kiệm lời vẫn thường là những người có nhiều thứ để nói và có nhiều thứ để ta lắng nghe. A Scene At The Sea (1991) là một bộ phim rất kiệm lời, biển cả ở đây, biển cả của anh chàng câm điếc Shigeru cũng là một biển cả vô cùng yên lặng. Ấy vậy mà trong một vài khoảnh khắc, sự im lặng của những nhân vật này lại có sức tác động mạnh mẽ, chỉ cho ta thấy, nói cho ta nghe biết bao điều.

Đó là khi anh chàng làm nghề thu gom rác tình cờ nhìn thấy chiếc ván lướt sóng bị mẻ một mảng, nằm cạnh những túi rác to tướng mà người ta vứt bên đường. Shigeru đứng nhìn nó rất lâu, nhìn thấy ước mơ của mình, nhìn thấy luôn cả những nỗi buồn chất chứa của một con người chịu nhiều thiệt thòi như mình. Hay đó là vô vàn những buổi chiều im lặng của cô bạn gái yêu mến Shigeru. Vô vàn những buổi chiều cô lẳng lặng đi theo nâng phụ một phần chiếc ván lướt, lẳng lặng xếp lại quần áo ngoài của mà Shigeru vứt lại trên biển trước khi lao ra những con sóng, lẳng lặng ngồi nhìn người mình yêu té xõng xoài ngoài biển, cười khúc khích rồi thấy mình cũng yêu những con sóng biển, mê mẩn ngồi thừ trước những con gió giá lạnh như cách mà người mình yêu đã yêu. Hay lúc Shigeru thui thủi bước xuống xe buýt vì quy định không cho mang ván lướt sóng lên, một mình đi trong đêm dài tĩnh mịch thì bất ngờ thấy cô bạn gái đã bước xuống xe buýt từ lúc nào, chạy ngược lại tìm mình, hối hả và giàn giụa nước mắt. Hóa ra tình yêu cũng có cần nhiều lời lắm đâu… 

Bước ra màn ảnh từ cuốn tiểu thuyết cùng tên, Life Of Pi của đạo diễn Lý An đẹp một cách duy mỹ, huyễn hoặc mà vẫn không thôi khiến người ta day dứt, ám ảnh. Hành trình 227 ngày trôi dạt trên biển cùng một con hổ Belgan và một hành trình đi tới sự trưởng thành một cách đau đớn và khắc nghiệt nhất.

Có sự đối lập nào tàn khốc bằng việc một cậu bé nhìn thấy cả gia đình mình chìm xuống đáy đại dương cùng con tàu khổng lồ, một cậu bé sùng đạo phải tự tay giết cá để kiếm cách sinh tồn, một cậu bé yêu quý động vật phải tận mắt nhìn thấy những con thú cắn giết nhau trên thuyền và phải tìm cách sinh tồn cùng một con hổ ở giữa biển. Ở mặt biển đó, trước đôi mắt trong veo sợ hãi của đứa trẻ đó, mọi quy luật khốc liệt, tàn nhẫn và trần trụi nhất của bản năng tự nhiên, bản năng của mọi sinh vật trên đời bị phô bày.

Rồi cậu bé Pi cũng phải tự tìm cách để bảo vệ mình. Pi tự chế một chiếc bè để cách ly mình với con hổ, tìm cách bắt cá để nuôi sống mình, rồi nuôi sống cả con hổ để nó không lao đến mình khi đã đói khát cùng cực và rồi đến những thời điểm khắc nghiệt tột cùng, Pi thấy sợ mất con hổ, như là sợ mất đi một người bạn đã cùng trơ trọi với mình trong nỗi sợ hãi, đau khổ  , cùng mình thoi thóp hy vọng trong vô vàn những giờ phút tuyệt vọng nhất.

“Tôi đã khóc rất nhiều khi được họ khiêng đi. Không phải vì đau, không phải vì mừng mà vì Parker… sau những gì chúng tôi đã trải qua, nó thậm chí không ngoảnh lại gầm gừ chào tôi lấy một tiếng…”

Có người nói rằng những ai sinh ra từ biển và sống với biển đều là những con người rắn rỏi. Bộ phim Captain Phillips sản xuất năm 2013 đưa lên màn ảnh chân dung hai con người rắn rỏi nhất: một thuyền trưởng dạn dày kinh nghiệm từ vùng biển của một nước Mỹ xa hoa và một con người nghèo khó giận dữ bị đẩy ra biển đi đánh cướp từ một ngôi làng ven biển ở Somali.

Sau vài màn đấu trí lão luyện: thay đổi vận tốc, phun vòi rồng, đổi lộ trình,… bốn tên cướp biển nhỏ thó, đen nhẻm với những cặp mắt sáng quắc đầy căm phẫn trên 2 chiếc thuyền máy vẫn xâm chiếm được chiếc thuyền chở lương thực to gấp nó hàng trăm lần. Quá chóng vánh, quá liều lĩnh, cao trào phim bị đẩy lên nghẹt thở một cách nhanh chóng bởi quyết tâm hừng hực của những kẻ khốn cùng đang giận dữ. Những mưu kế chống trả, những màn đấu trí, những pha cân súng, những pha liều lĩnh manh động,… Giữa biển khơi, trên con tàu ấy là cả một cuộc đấu tranh vươn tới sự sống của con người, cả người thiện lương và người gian ác, cả người đủ đầy và người cùng cực khó khăn. Đó là mọi nỗ lực trong sự điềm tĩnh và thông minh của một vị thuyền trưởng, một con người thuyền trưởng biết nén lại mọi nỗi sợ hãi, mọi nỗi vấn vương chính đáng rất con người để đương đầu với kẻ thù và để dành tất cả sự yếu mềm cho giờ phút sinh tử, khi ông cố gắng viết một lời nhắn cho vợ mình. Đó là nỗ lực tồn tại của những con người không có quyền lựa chọn cách sống cho mình, đáp trả lại những nỗi sợ hãi của cái thân cô thế cô bằng sự liều lĩnh và tàn ác chỉ để có được một món tiền nhỏ nhoi của người khác mà mua lấy cái ăn cho mình. Và rồi, khi những mâu thuẫn lắng xuống, khi máu của kẻ thù rơi trên mặt vị thuyền trưởng, máu của những kẻ hung hãn nhất và giận dữ nhất rơi xuống trước mắt, thuyền trưởng Phillips vẫn khóc, như cách con người ta vẫn khóc khi nhìn thấy một con người khác ra đi. Hóa ra, đây không hẳn là một bộ phim hành động kịch tích hay ở bất kì thể loại nào, không phải muốn ca tụng ai hay phê phán ai, đây là một bộ phim hiểu về con người…