Cổ hũ dừa - đặc sản Bến Tre

Không biết gọi cổ hũ dừa là gì cho đúng. Một loại “rau” sạch đặc sản chăng? Nhưng kiểu gì thì kiểu, muốn ăn món này không phải dễ. Một cây dừa trồng lâu năm, có đốn xuống cũng chỉ được một cái cổ hũ. Tức là khi ăn cổ hũ dừa, bạn phải biết rằng, có một cây dừa vừa bị đốn đi.

Cổ hũ dừa vừa được đốn xuống

Cổ hũ dừa giờ đây đã trở thành món đặc sản được người Sài Gòn săn lùng. Chứ trước kia, chỉ trừ những ai ở xứ dừa, ngoài ra, mấy ai biết đến món ăn này. Cổ hũ dừa thật ra là tất tần tật những phần của dừa gồm thân, bẹ, lá… còn non nhưng ngon nhất là phần thân và bẹ. Không như những giống dòng cùng họ như cau hay cọ, phần thân non có thể rất đắng và có mùi hôi, cổ hũ dừa vừa ngọt lại vừa thơm. 

Phần đọt dừa đang vươn lên, còn non, chặt xuống có thể lấy cổ hũ dừa

Ngày xưa, có thời, người dân bạc bẽo với cây dừa. Thấy dừa rớt giá, ai nấy thi nhau đốn bỏ trồng nhãn, xoài, bưởi cam và một số cây ăn trái ngắn hạn. Nhưng thời gian nhìn lại, chỉ có dừa là hợp với vùng đất Bến Tre và cũng chỉ có nó mới có thể nuôi sống người dân lâu dài. Lúc ấy, vườn dừa bị triệt hạ khá nhiều. Do đó, cổ hũ dừa cũng có nhiều vô kể. Người ta ăn không hết, phải chất đống bỏ đi. Nhưng đó là chuyện khi xưa. Bây giờ, cổ hũ dừa được dân Sài Gòn săn lùng như thứ đặc sản quý nên không lo chuyện “ế ẩm”.

Cổ hũ dừa sau khi được gọt sạch

Cổ hũ dừa có thể làm nhiều món, phổ biến nhất là làm gỏi, xào thịt, đổ bánh xèo, nấu canh hầm, cho vào lẩu như rau… Riêng món bánh xèo, phải đính chính là do người vùng khác sáng tạo ra khi thêm cổ hũ dừa chứ người miền Tây ít ai làm thế. Vì thật ra, cổ hũ dừa cho vào bánh xèo không mấy hợp. Nhưng dù với kiểu gì thì người ta chỉ biết thưởng thức cổ hũ dừa tươi. Còn người dân ở đất Bến Tre còn có cách làm cổ hũ dừa ngâm chua hay nói chính xác hơn là cổ hũ dừa ngâm hèm dùng dần rất ngon mà người thành thị rất hiếm có thể thưởng thức được.

Gỏi cổ hũ dừa tôm thịt

Cổ hũ dừa xào tôm thịt

Đem cổ hũ dừa ngâm hèm là cách trữ cho nó lâu hư, không bị già, lại có thể làm thành món ăn lạ miệng, bắt cơm. Hèm ở đây tức là bã cơm rượu gạo hay nếp còn lại sau khi đã kháp xong một vại rượu. Phần bã này thường được người ta tận dụng để nuôi heo, có vị chua và mùi thơm đặc trưng. Muốn lấy ngâm cổ hũ dừa thì phải chọn loại hèm vừa mới dở, không còn nóng nhưng phải âm ấm, sau đó dùng rổ lược bỏ phần xác cơm, chỉ chừa lại phần nước và cho cổ hũ dừa vào ngâm như ngâm dưa.

Canh cổ hũ dừa hầm sườn

Muốn cổ hũ dừa mau chua, mau ăn, người ta có thể xắt sợi trước khi ngâm, sau một ngày là có thể ăn được. Cổ hũ dừa khi này có vị chua như dưa ngâm, ăn rất ngon và không ngán. Cái độc đáo là món ăn có mùi thơm rất lạ của hèm, vừa âm ấm hơi rượu, vừa thoang thoảng chút men, rất lạ lùng.

Khi muốn ăn, phải vớt cổ hũ dừa ra và xả cho thật sạch, vắt cho thật ráo, sau đó đem xào tôm hay thịt, trộn gỏi là rất đúng điệu. Mùi thơm của hèm, vị chua chua vừa phải thấm vào từng sợi cổ hũ dừa bào, ăn vào rất ghiền. Nếu ngâm vừa phải, nó không chua gay gắt như khi đem muối chua mà rất thanh tao.

Tóm lại, cổ hũ dừa có thể làm được nhiều món ngon thanh lạ miệng, ăn vừa ngon, vừa ngất ngây thèm.