CAPTAIN AMERICA: BÌNH THƯỜNG MÀ VĨ ĐẠI

Lãnh đạo một đám đông chưa bao giờ là dễ dàng, đàng này lại là cả một đám người có siêu năng lực với tính khí bốc đồng, ấy thế mà con người không có chút quyền năng nào lại được cả đám nhất nhất nghe theo, đó là Captain America.

Một nhân vật tượng trưng cho lịch sử nước Mỹ

Captain America được tạo ra bởi hai tác giả là Joe Simon và Jack Kirby, ước tinh trong những năm đã qua, bộ truyện tranh "Captain America" đã bán được hơn 210 triệu bản trên tổng cộng 75 quốc gia. Captain America được xem như là biểu tượng của giấc mơ Mỹ, do đó, Tạp chí IGN đã xếp anh vào vị trí thứ 6 trong danh sách 100 Siêu Anh Hùng truyện tranh mọi thời đại.

Tập truyện đầu tiên về Captain Amerca ra đời vào 12/1940, lập tức bán được 1 triệu bản và tiếp tục giữ vững con số này mỗi tháng sau đó. Đến tháng 12/1941, sau khi Nhật tấn công Trân Châu Cảng, doanh số bán Captain America tăng vọt, thậm chí vượt qua cả tạp chí Times. Loạt truyện về siêu anh hùng gắn liền với các cuộc chiến trên quy mô thế giới này tiếp tục ăn khách cho đến khi chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, truyện mới bắt đầu có dấu hiệu hạ nhiệt.

Ngoài những yếu tố siêu tưởng, những lời khích lệ binh sĩ ra trận trong chiến tranh, sức hút của bộ truyện này có lẽ đến từ lịch sử của Captain America cũng chính là hiện thân cho sự vinh quang cùng cay đắng của nước Mỹ 70 năm qua. Diễn biến câu chuyện của Captain America đã phản ánh khá rõ tâm trạng cùng những thái độ kế tiếp nhau của nước Mỹ suốt trong nhiều thập niên qua: từ thái độ tin tưởng mà đất nước này đã trải qua vào đầu cuộc chiến tranh lạnh chuyển sang lo âu đầy mặc cảm tội lỗi vào những năm 1970, rồi lại hồi sinh với niềm tự hào quốc gia tiêu biểu trong những năm tháng dưới thời tổng thống Reagan trong thập niên 1980.

Khác với mẫu siêu nhân kiểu Superman ra đời ngay trong thời kỳ của cuộc khủng hoảng kinh tế, Captain America lại xuất hiện từ cuộc chiến đấu chống phát xít. Nhân vật truyện tranh này, do Joe Simon và Jack Kirby tạo nên, xuất hiện đầu tiên vào năm 1941, chỉ vài tháng trước khi nước Mỹ chính thức bước vào cuộc Chiến tranh thế giới lần hai.

Hình tượng Captain America lúc này là một mẫu người Mỹ bình thường hoàn hảo, phù hợp với thứ đạo đức của cuộc chiến tranh lạnh đầu những năm 1960. Anh ta chiến đấu không mệt mỏi chống lại những kẻ thù cả gan muốn xóa bỏ American way of life (lối sống Mỹ). Nhưng chỉ khi cái tầm nhìn cha chú thương hại đối với xã hội của Rogers bị tan tác bởi cuộc chiến tranh Việt Nam và sự xuất hiện của văn hóa phản chiến, truyện tranh này mới thật sự thu hút mạnh mẽ.

Giữa những năm 1970, sự hoang mang, hoài nghi của chính người Mỹ được thể hiện vào trong chính nhân vật Captain Amerca. Bằng trí tưởng tượng siêu phàm của mình, tác giả truyện tranh Steve Englehart lại đã dựng nên một câu chuyện, trong đó Captain America phát hiện một vụ động trời: một “đế chế bí mật” đang dựng nên một ủy ban khôi phục những nguyên tắc của Mỹ (Committee to Regain America"s Principes, CRAP). Diễn biến cao trào của xêri truyện tranh này là khi Captain America đột nhập Nhà Trắng để tìm cách ngăn chặn kẻ cầm đầu đế chế này, bất ngờ anh ta phát hiện kẻ cầm đầu ấy không ai khác lại chính là ngài tổng thống - tất nhiên là Richard Nixon rồi dù rằng nhân vật này không xuất đầu lộ diện đi nữa. Với trái tim tan vỡ cùng tâm trạng cay đắng, Captain America cởi bỏ áo giáp và “giã từ vũ khí” để làm một người mới với cái tên Nomad.

Captain America trong thân phận Nomad

Giống như bao người dân Mỹ khác khi mà những lý tưởng cao cả mà họ từng tin tưởng nay đã bị hoen ố, Nomad loay hoay đi tìm bản chất thật của mình. Cuộc khủng hoảng của anh chỉ chấm dứt vào giữa những năm 1980 khi Nhà xuất bản Marvel Comics “tô vẽ” cho Nomad thành một Captain America theo xu hướng tân bảo thủ.

Và với tinh thần lạc quan và đầy tham vọng của những năm tháng dưới trào tổng thống Reagan, năm 1981, các tác giả truyện tranh đưa Captain America vào một cuộc phiêu lưu mới hùng hổ như vào những năm 1940. Năm 2007, trong hóa thân cuối cùng của mình, Captain America lại biến thành một công dân vô danh tiểu tốt nhưng tràn đầy quyết tâm đấu tranh để bảo vệ các quyền tự do cá nhân, chống lại một chính quyền áp bức mà trước đây anh đã từng trung thành phục vụ. Dùng uy tín của mình, anh thuyết phục nhóm chiến đấu của mình buông khí giới đầu hàng khi anh nhận thấy họ đã hành động hồ đồ khi tàn sát bao sinh mạng và phá hủy Manhattan. “Chúng ta chẳng còn chiến đấu cho nhân dân nữa. Chúng ta đang đánh nhau thế thôi”. Một tuyên bố gợi nhắc đến rất nhiều điều trong thời kỳ chiến tranh tại Iraq.

Trong số báo cuối cùng của bộ truyện tranh trường thiên này, Captain America đã bị một kẻ bắn tỉa bí mật bắn ngã gục khi đang chuẩn bị ra trước tòa án liên bang ở Manhattan để nhận lời kết án.

Cái chết bất ngờ của Captain America như đang bộc lộ tình cảm ngày càng lan rộng trong dư luận xã hội Mỹ cho rằng Mỹ đang quờ quạng trong cuộc chiến chống khủng bố”, “sự gục ngã của Captain America là biểu tượng cho cái chết của Giấc mơ Mỹ”, cái chết là kết quả của một sự rạn nứt từ giấc mơ bác ái, đại đồng, bình đẳng, hạnh phúc mà người Mỹ luôn rao giảng trên khắp thế giới. Sau cái chết của Rogers, bạn thân của anh, cũng là đồng đội chiến đấu nhiều năm qua, Bucky Barnes đã mặc lại bộ đồng phục của anh, tiếp tục con đường bảo vệ chính nghĩa của Captain America. Nhưng đó chưa hẳn là cái kết cuối cùng, nhân vật này có thể sẽ còn tái xuất hiện nhiều lần nữa để gắn liền với nhiều sự kiện trong tương lai có liên quan đến nước Mỹ.

Một tấm lòng quả cảm

Captain America tồn tại như một siêu anh hùng theo kiểu rất đặc biệt. Captain America có một khởi điểm còn yếu ớt hơn cả người bình thường. Với cân nặng chỉ 50kg, mang tâm trạng nhục nhã cực độ vì bị quân đội từ chối do sức khỏe chỉ được xếp vào loại “bất lực”, Steve Rogers lập tức xin tình nguyện tham gia một chương trình thử nghiệm của chính phủ do một nhà khoa học lãnh đạo mang mật danh “Pr Erskine” thực hiện, nhằm chế tạo một loại “siêu huyết thanh” để tạo nên một thế hệ lính chiến đấu mới.

Bởi vậy, Rogers được xem là một ứng viên lý tưởng cho công việc này. Anh ta được bí mật đưa đến một phòng thí nghiệm tại Washington, ở đó người ta chích cho anh ta một liều “siêu huyết thanh” rồi cho phóng xạ bằng “tia vita”. Về mặt trí tuệ, Rogers không có phát kiến gì đáng kể vượt nhưng về cơ bắp, anh ta có khả năng nhấc bổng những khối nặng, có một sự lanh lợi đáng sợ và một ý chí không gì chế ngự nổi, nhưng khổ nỗi lại không có chút quyền lực siêu phàm nào. Vũ khí duy nhất của anh ta là nắm đấm và một chiếc khiên không gì xuyên thủng nổi.

Nhưng cái thân hình lực lưỡng và sức khỏe hơn người thường một chút không phải là nét thu hút nhất của hình tượng Captain America. Rogers được các nhà khoa học chú ý ngay khi còn là một chú lính gầy còm trong quân ngũ, anh có thể cực kì yếu ớt, vóc người nhỏ thó nhưng mang trong người ý chí của một người khổng lồ và khả năng lãnh đạo thiên bẩm, anh là minh chứng cho sức mạnh tinh thần còn quan trọng hơn sức mạnh của cơ bắp trong rất nhiều tình huống.

Rogers luôn đứng bét đội ngũ trong các bài tập thể lực, một ngày kia, khi kết thúc vòng chạy, viên chỉ huy đưa ra thách thức: Ai lấy được lá cờ trên cây cột cao cao kia, sẽ được về trước trên xe jeep. Cả đám binh lính vai u thịt bắp thi nhau trèo lên, nhưng tất cả đều thất bại, cho đến khi Rogers bình thản bước đến, rút chốt ở đế, cây cột từ từ ngã xuống, thế là anh lấy được cây cờ dễ dàng. Khi một quả lựu đạn giả được quăng vào giữa đội ngũ, cũng chỉ mình anh chàng gầy gò, nhỏ con ấy dám lao vào che chắn quả lựu đạn ấy lại, nhằm giảm sát thương cho đồng đội trong ánh mắt kinh ngạc của đám lính to con khác đang nấp ở khắp nơi.

Captain America tượng trưng cho rất nhiều phẩm chất ở người lính mà chính phủ Mỹ mong muốn trong các cuộc chính. Một tinh thần sẵn sàng nhập ngũ cho dù có bị từ chối bao nhiêu lần đi nữa. Một bản chất kỉ luật, chấp hành và phục tùng mệnh lệnh cấp trên của một người lính. Một tinh thần quả cảm sẵn sàng hy sinh vì đồng đội, vì mục đích của cả chiến dịch như lần anh tranh cãi với Iron Man trong Avengers:

“Thứ tỉ phú giàu sụ như anh thì biết gì về chiến tranh? Có bao giờ dám lấy thân mình chèn lên dây thép gai cho đồng đội tiến lên không?”

Cũng chính Captain America và Iron Man là 2 tính cách tiêu biểu đại diện cho hai phe trong series "Nội chiến" giữa những siêu anh hùng khi chính phủ Mỹ thông qua dự luật Ghi danh các siêu anh hùng (SHRA) yêu cầu tất cả các siêu anh hùng phải đăng ký với chính phủ để hoạt động. Iron Man đã ủng hộ rất nhiệt tình cho dự luật này, trong khi những yêu cầu chỉnh sửa luật của Captain America đã bị bỏ ngoài tai, và anh quyết định lãnh đạo lực lượng chống đối lại dự luật này.

Trong trận chiến cuối cùng, phe của Captain America đang tiến gần tới thắng lợi thì anh nhận ra những con người bình thường như lính cứu hỏa, nhân viên cứu hộ y tế và y tá đều đang hỗ trợ cho phe của Iron Man. Chính vì thế mà anh đã đầu hàng vì không muốn làm hại những người dân xung quanh nữa.

Cũng chính những phẩm chất đó khiến Rogers sẵn sàng lao đầu cùng chiếc máy bay chở bom hạt nhân của phát xít xuống đáy đại dương, nhằm cứu lấy những người dân mà đầu đạn này đang hướng đến. Nếu anh chết lúc đó, anh vẫn là một anh hùng, nhưng không, anh vẫn sống thực vật dưới đáy băng, để rồi bừng tỉnh dậy mới biết rằng mình đã trễ một cuộc hẹn với người yêu hơn 70 năm qua.

Captain America chính là một biểu tượng cho sự quả cảm, thông minh, chính trực và kiên cường của người Mỹ nói riêng và của loài người nói chung. Có lẽ, siêu năng lực lớn nhất của anh chính là khả năng thu phục những người hùng khác như Thor, Hulk, Haweye trong Avengers để rồi dưới sự chỉ đạo của anh, nhóm này trở thành một nhóm mạnh nhất để bảo vệ địa cầu.